شیوه پارتی در معماری؛ معماری پارتی و سبک پارتی [PPT 23]

آشنایی با سبک شناسی معماری اسلامی ایران

از جمله نویسندگان ایرانی که در زمینه تاریخ نگاری معماری ایران نقش به سزایی داشته اند، می توان به مرحوم پیرنیا اشاره نمود. تالیفات ایشان از جمله منابع مهم درس معماری اسلامی است که در دانشگاه ها تدریس می شود. ایشان با نگاهی باستان شناسانه و با در نظر گرفتن ویژگی های قومی و اقلیمی هر منطقه به دسته بندی آثار معماری ایران در قالب شش سبک یا شوه معماری پرداخته اند. در مقیاس کلان تر هم ایشان آثار معماری اسلامی را به چهار مکتب کلی بخش کرده است که در ادامه این بخش بندی ها آمده است.

مکاتب و سبک های کلی در معماری دوران اسلامی

استاد پیرنیا در کتاب سبک شناسی معماری اسلامی خود، معماری اسلامی را تحت چهار زیر شاخه کلی تقسیم بندی نموده است. این چهار سبک یا مکتب در معماری اسلامی به شرح زیراست:

• سبک ایرانی : شامل عراق کنونی ، هند تا خاور دور و بخش هایی از آناتولی با مرکزیت ایران
• شیوه مصری : شامل مصر و تونس و بخش هایی از شمال قاره آفریقا
• شیوه شامی : شامل رم شرقی و قلمرو امپراطوری بیزانس ، فلسطین و شامات با مرکزیت سوریه کنونی
• شیوه مغربی : شامل بخش هایی از جنوب و جنوب غربی اروپا تا بخش هایی از فرانسه و ایتالیا با مرکزیت قرطبه در اسپانیا

شیوه ها و سبک های معماری سبک ایرانی

سبک ایرانی در معماری اسلامی نیز شامل شیوه های مختلفی است که این شیوه های معماری ایرانی مطابق نظر استاد پیرنیا به ترتیب زیر است:

• شیوه پارسی : از زمان مادها تا حمله اسکندر مقدونی به ایران

• شیوه پارتی : از حمله یونانیان تا اواخر حکومت ساسانیان

معماری پارتی بیشتر به معماری دوره اشکانیان و ساسانیان اطلاق می گردد. اشکانیان به عنوان اولین حاکمان ایرانی پس از اسکندر تلاش کردند تا فرهنگ ایران باستان را زنده کنند. ساسانیان نیز هرچند از نظر دینی با اشکانیان در تضاد بودند ولی به فرهنگ ایران باستان اهمیت زیادی قایل بودند. هنر و معماری این دوره توسط استاد پیرنیا تحت عنوان شیوه پارتی دسته بندی شده است.

مطابق نظر استاد پیرنیا سبک پارتی و معماری دوره اشکانی و ساسانی در ایران تحت عنوان سبک یا شیوه پارتی طبقه بندی شده است. با از انقراض حکومت سلوکیان به دست « ارشک » ( اولین شاه اشکانی )، قوم ایرانی نژاد « پارت » حکومت خود را برا ایران گسترانیدند و بار دیگر اداره و کنترل کشور به دست ایرانیان افتاد و دوران غلبه حاکمیتی و فرهنگی و هنری یونان در ایران پایان یافت. در این دوران شیوه معماری پایه گذاری شد که اساس و بنیان معماری ایران در دوره های اسلامی را شکل داد و معماری ایران در دوره اسلامی وام دار شیوه پارتی بود.

از زمان مهرداد دوم ( 150 سال پس از پيروزي بر سلوکيان ) هنر و تمدن پارتي راه استقلال و خود باوري را در پيش گرفت. در اين زمان معماران کوشيدند تا از نقش مايه هاي ايراني آنچه ويژه اقليم و مناسب مصالح ساختماني ايران بود بهره گيرند و اين بود که ساختمان کوشک ها، تالار ها و ايوان های شکوهمند با پوشش تاق و گنبد ساخته شد. اين فرم معماري سبب رها شدن از کمبود چوب، خطر موريانه و آتش سوزي شد که متاسفانه تخت جمشيد گرفتار آن گرديده بود.

• شیوه خراسانی : قرون اولیه اسلامی شامل قرن اول تا چهارم هجری قمری

• سبک رازی : قرن چهار تا اوایل قرن هشت هجری

• شیوه آذری : قرن هشت و نه هجری

• شیوه اصفهانی : قرن ده تا دوره اوایل دوره قاجار

اصول معماری ایرانی از دیدگاه پیرنیا

معماری ایران به عنوان مکتب مهم و تاثیرگذار معماری خاورمیانه دارای قواعد ویژه ای است. این اصول را می توان وجه تمایز مکتب ایرانی و دیگر مکاتب معماری اسلامی دانست. اصول معماری ایران مطابق نظر دکتر پیرنیا به شرح زیر است:

• اصل مردم واری : یعنی پیروی اندام طرح از تناسبات انسانی.
• اصل پرهیز از بیهودگی : هیچ بخش از معماری اسلامی تزئین محض و بیهوده نیست و نمی توان آن را حذف کرد.
• اصل نیارش : نیارش یعنی علم ساختمان یا فن شناخت مصالح است. استفاده از پیمون در نیارش یکی از ویژگی های معماری ایران است.
• خودبسندگـی : به معنی استفاده از مصالح موجود و بومی و شوه های بومی برای ساخت است.
• درون گرایی : احترام به حریم و تمایز بخش خصوصی و بخش عمومی از مهمترین اصول طراحی خانه های مسکونی و کاخ های ایرانی است.

اهداف درس آشنایی با معماری اسلامی ایران

معماری برخاسته از شرایط مسلط اجتماعی، اقتصادی و مذهبی و متاثر از شرایط اقلیمی است، بنابراین تا تغییر شرایط فوق، هنر و معماری بر روند تبعیت از اصول گذشته خود ادامه می دهد. تحولات معماری ایران ( با توجه به تغییرات شدید حکومتی، یورش های اقوام غیر ایرانی و تبادلات با دیگر کشورهای جهان اسلام ) تنها در مرزهای سیاسی و جغرافیایی کنونی قابل تعریف نخواهد بود. از اهداف اصلی این درس ضمن آشنایی با معماری ایران، بررسی میزان تاثیر و تاثر آن از هنر و معماری سرزمین های اسلامی می باشد.

آشنایی با مفاهیم معماری اسلامی ایران

• درک و لمس مشخصات و کیفیت فضایی در این معماری
• آشنایی با اصول و مبانی حاکم بر طرح بناها در این معماری
• هویت بخشیدن به طراحی معماری دانشجویان
• آشنایی با برداشت از اماکن تاریخی

سرفصل درس معماری اسلامی ایران

با توجه به سرفصل دروس مهندسی معماری در دوره کارشناسی این درس می‌کوشد تصویری روشن از معماری اسلامی ایران ارائه دهد. تصویری که گامی نخست برای مؤانست دانشجویان با این معماری غنی به حساب آید. مطالعه جزوه معماری اسلامی حاج قاسمی و جزوه معماری اسلامی متدین برای فهم بیشتر این درس توصیه می شود. مباحث زیر موضوعات اصلی این درس را در بر میگیرند:

• بیان ضرورت ارائه این درس به صورت مبحثی مستقل در میان دروس تاریخ معماری.
• مفاهیم و تعاریف معماری اسلامی به طور کلی و تعریف حوزه معماری اسلامی ایران به طور خاص.
• نحوه شکل گیری معماری اسلامی در ایران و ارتباط آن با معماری قبل از اسلام ایران.
• نیارش سازه های طاقی
• ارائه تصویری کلی از سیر تحول این معماری در طول تاریخ به مدد معرفی دقیق نمونه های مهم و ارزنده،
• تعیین مشخصات آثار و ابنیه دوره های مختلف، تفاوت ها و تشابه های آثار این دوره ها و تعیین نقاط عطف تاریخ این معماری.
• بحث در معرفی انواع بناها و ارایه نمونه هایی از آنها مانند مسجد، مدرسه، مقبره، کاروانسرا، بازار و بناهای وابسته به آن؛ باغ، بناهای خدماتی (حمام و آب انبار و …)، خانه های مسکونی و نیز مجموعه ها.
• مفاهیم پایه معماری اسلامی ، سلسله مراتب ، درون گرایی ، تمرکز و …
• تاثیر معماری ایران در معماری دوران اسلامی
• شناخت عناصر ویژه معماری ایران از جمله ایوان ، گنبد خانه ، تالار ستون دار ، …
• مقایسه تطبیقی معماری ابنیه مذهبی و غیر مذهبی در معماری اسلامی
• شناخت ابنیه چهار بخشی
• نقوش و تزینات در معماری دوران اسلامی
• آشنایی با مشخصات فضاها و اصول حاکم بر انتخاب اشکال، اصول ترکیب و انتظام اشکال و فضاها
• معرفی دقیق عناصر فضایی متشکله بناها شامل حیاط ، شبستان ، رواق، انواع اتاق ها و تالارها…

منابع درس معماری اسلامی ایران برای کنکور ارشد معماری 

• ریچارد اتینگ هاوزن ، هنر و معماری اسلامي، مترجم یعقوب آژند ، 1378
• پوپ ، معماری ایران، ترجمۀ غلامحسین صدری افشار، تهران، انتشارات اختران ،1388
• منصور فلامکی ، اصل ها و خوانش معماری ایراني، نشر فضا  ، 1391
• اولگ گرابار ، شکل گیری هنر اسلام، مترجم مهرداد وحدتی دانشمند  ، 1379
• جرج میشل ، معماری جهان اسلام، ترجمه یعقوب آژند، نشر مولی  ، 1388
• محمد کریم پیرنیا ، شیوه های معماری ایراني ، تدوین غلامحسین معماریان، تهران، مؤسسۀ نشر هنر  ،1396
• محمد کریم پیرنیا  ، معماری اسلامي ایران ، تدوین غلامحسین معماریان، تهران، انتشارات دانشگاه علم و  صنعت ایران ،1372
• حسین زمرشیدی ، طاق وقوس در معماری ایران، شرکت عمران و بهسازی شهری ایران ، 1387
• محمد یوسف کیانی ، تاریخ هنر معماری ایران در دوره اسلامي، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) ،1390
• جزوه معماری اسلامی حاج قاسمی
• جزوه معماری اسلامی متدین

شیوه پارتی؛ دانلود پاورپوینت سبک پارتی و معماری پارتی درایران

دانلود پاورپوینت سبک شناسی معماری شیوه پارتی [PPT]

در نهایت امیدواریم فایل PPT ارایه شده در این بخش مورد توجه شما قرار گرفته باشد و با دانلود پاورپوینت سبک پارتی در معماری ایرانی به آشنایی بیشتری با این شیوه معماری اسلامی برسید. علاوه بر دانلود پاورپوینت شیوه پارتی در معماری ایران در این بخش شما می توانید به صفحه ” جزوات درس معماری اسلامی و منابع کارشناسی ارشد معماری اسلامی “ نیز سر بزنید و جزوات ارشد معماری زرنقش را دنبال کنید.

شیوه پارتی؛ دانلود پاورپوینت سبک پارتی و معماری پارتی درایران