اتوکد موزه آبگینه تهران؛ دانلود پلان خانه قوام السلطنه[DWG]

در ساختمانهای دوره قاجار، سیر توجه به حیاط به مانند کوشک باغهای سنتی و یا حیاط مرکزی، متداول بود. با روند توسعة شهر این مهم در تراکم ساختمانی، این موضوع به تعریف و تأکید بر ورودی، ایوان، مهتابی و تراس انجامید که در معماری سنتی نیز وجود داشت. عنصر حائز توجه در این دوره، به وجود آمدن فضاهایی بسته با عملکردهایی همچون لابی در پلان بوده است.

در دوره اواخر قاجار تا اوایل پهلوی حیاط مرکزی همچنان بخش بزرگی از بناها را تشکیل می دهد و حضور ایوان نیز در کالبد بنا محسوس است. از دلایل این امر میتوان به ارزان بودن زمین، جمعیت کم و تفکر سنتی حاکم بر جامعه اشاره کرد که درنهایت به درونگرایی بیشتر بناها منجر می شده است. به مرور و با ارائۀ نقشه هایی مشابه از کشورهای خارجی تفکیک ورودی و لابی در بنا را با استفاده از دستگاه پله شاهد هستیم.

معماری خانه قوام السلطنه تهران نیز از همین الگوی کلی پیروی می کنید و برای مطالعه بیشتر در این باره توصیه می کنیم مقاله “سیر بالندگی و رشد فضای تهی در کالبدشناسی معماری خانه های تهران” را دنبال کنید.

ساختمان موزه ده ضلعی است و در باغی به مساحت ۷۰۰۰ مترمربع قرار دارد. طرح‌های در و پنجره‌های نفیس که بسیار خوب نگه‌داری شده‌اند، یادآور آثار دوره سلجوقی است. این ساختمان در دو طبقه و پنج تالار ساخته شده‌است. تالار یک و دو در طبقه اول و تالارهای دیگر در طبقه فوقانی قرار دارد. در تالار شماره دو (بلور) قدیمی‌ترین شیشه‌ها و لوله‌های شیشه‌ای و سفال‌ها قرار داده شده‌است.

موزه آبگینه در ۲ طبقه با ۵ تالار ساخته شده‌است که در دو تالار طبقه یک شیشه و سفال مربوط به دوران قبل از اسلام و در سه تالار طبقه دوم آثار دوران اسلامی به نمایش گذاشته شده‌است. کتاب‌خانه موزه نیز، در ضلع شمال غربی جای گرفته‌است. موزه دربرگیرنده بخش‌های اداری (زیرزمین)، دبیرخانه و ریاست (طبقه بالا) است. کتابخانه نیز در ضلع شمال غربی بنا جای گرفته و دربردارنده ۴۰۰۰ عنوان کتاب فارسی و انگلیسی در زمینه‌های باستان‌شناسی، تاریخ و هنر است. در حال حاضر بخش جنوبی عمارت هم در اختیار بنیاد سینمایی فارابی است.

این خانه بر پایه آمیزه‌ای از معماری ایرانی و معماری اروپایی ساخته شده‌است. طراحی پلکان آن به شیوه روسی است اما هنر معماری ایرانی در منبت کاریهای درها و پله‌ها، گچبریهای سقف‌ها و ستون‌ها و آیینه کاری‌هایی آن دیده می‌شود. پس از انقلاب در سال ۱۳۶۸ به آینه کاری طبقه دوم بخش‌هایی افزوده شده که در آن‌ها درونمایه‌های مذهبی و انقلابی به چشم می‌خورد. 

از برجسته‌ترین ویژگی‌های طراحی داخلی موزه آبگینه باید از طراحی ویترینها یاد کرد. طراح ویترین‌های موزه مهندسی اتریشی به نام هانس هولاین است. ویترینهایی که با الهام از ستون‌های تخت جمشید، یا با الهام از کاخ تچر و گاه با الهام از کعبه زرتشت در نقش رستم طراحی شده‌اند و در نوع خود بی‌مانند و یگانه هستند.

تحلیل معماری موزه آبگینه تهران (خانه قوام السلطنه)

در موزه آبگینه بیش از دو هزار قطعه سفال و شیشه تاریخی نگهداری می‌شود که از این تعداد ۸۹۹ شی آبگینه و شیشه، ۶۸۰ قطعه سفال، ۲۴۲ بلور و ۲۴۳ شی نفیس است. با ارزش‌ترین شیشه‌های این موزه، ‌لوله‌های شیشه‌ای معروف به سیلندر شیشه است که به هزاره دوم پیش از میلاد تعلق دارند و از معبد چغازنبیل در استان خوزستان به دست آمده‌اند. سفال‌هایی از دوره‌های مختلف فرهنگی ایران نیز زینت‌بخش‌ تالارهای موزه آبگینه هستند.

اشیای موزه آبگینه در دو طبقه و پنج تالار به نمایش گذاشته شده است. در طبقه اول موزه تالارهای صدف، زرین‌فام و لاجورد را خواهید دید که در آن‌ها اشیا مربوط به دوران اسلامی تا معاصر به نمایش گذاشته شده‌اند. سایر تالارها نیز در طبقه دوم قرار دارند.

• بخش ورودی: در قسمت ورودی موزه ابزار، ادوات، انواع مواد و رنگ‌هایی که در ساخت شیشه استفاده می‌شوند و نیز نمونه‌هایی از اشیا شیشه‌ای وجود دارد.
• تالار سمعی و بصری: در این تالار نمایی از یک گور پیش از تاریخ وجود دارد که درون آن اسکلتی از انسانِ پیش از تاریخ، وسایل و زیور‌آلات آن به‌صورت نمادین قرار داده شده است.
• تالار مینا: در تالار مینا می‌توانید از قدیمی‌ترین اشیای این موزه دیدن کنید. این آثار شیشه‌ای متعلق به اوایل هزاره‌ دوم پیش از از میلاد است که شامل میله‌های شیشه‌ای به دست‌آمده از چغازنبیل است.
• تالار بلور: این تالار دربرگیرنده اشیای شیشه‌ای است که در داخل ویترین‌هایی برگرفته از معماری دوره هخامنشیان و نقش رستم در شیراز به نمایش در آمده‌اند.
• تالار صدف: دیدنی‌های این تالار شامل اشیای سفالین و شیشه‌ای دوران اسلامی است که در دکوراسیون صدفی شکل به نمایش گذاشته شده‌اند.
• تالار زرین‌فام: یکی دیگر از تالارهای موزه آبگینه است که به نمایش سفال‌های زیبای زرین فام اختصاص دارد.
• تالار لاجورد: این تالار شامل دو بخش لاجورد یک و دو است و در آن ویترین‌هایی که از فرم خیمه‌های مغولی و برج‌مقبره‌های آن دوران الهام گرفته شده ‌است خودنمایی می‌کند. اشیای این تالار شامل آثار سفالین و شیشه‌ای مربوط به دوران تیموری و ایلخانی تا دوران صفوی و قاجار است.
• حوض‌خانه: این بخش که دارای کاشی‌کاری‌های منحصربه‌فرد اواخر دوره قاجار و سقفی با گچ‌بری‌های برجسته است در طبقه زیر همکف عمارت واقع است و در آن گالری موزه قرار دارد.
• کتابخانه‌: کتابخانه موزه در طبقه فوقانی قرار دارد و دارای بیش از چهار هزار جلد کتاب فارسی و انگلیسی در زمینه باستان‌شناسی، تاریخ، هنر، معماری، صنایع‌دستی و… است.
• ساختمان آموزش: این ساختمان در ضلع شمالی حیاط موزه واقع است و طبقه همکف آن به برگزاری کلاس‌های آموزشی اختصاص دارد.

مصالح و تزیینات معماری خانه قوام السطنه تهران

در ساخت خانه قوام السطنه تهران مصالحی چون آجر، گچ، ملات گل و آهک با نمای آجری به کار رفته است. این خانه سه طبقه شامل زیرزمین یا حوض‌خانه، همکف، طبقه اول و سرسرا است. در طبقه همکف این بنا پلكان‌هایی چوبی زیبا و دو طرفه‌ای به شكل دو نعل اسب تودرتو وجود دارد که با الهام از سبک روسی ساخته شده و به طبقه دوم این بنا راه می‌یابد.

وجود ایوان و ستون‌های کناری ورودی خانه قوام، از شاخصه‌های معماری دوران اواخر قاجار و پهلوی اول است. سرسرای موزه پیش از استقرار سفارت مصر در این محل به شكل گنبدی ساخته شده بود و اینک به‌صورت مسطح دیده می‌شود. در سیمای عمارت نیز تزیینات معماری متنوعی به کار رفته است. در پله‌ها و درها منبت‌کاری و در نمای ساختمان ۵۰ مدل آجرکاری با الهام از دوره سلجوقی جلوه‌گری می‌کند.

داخل ساختمان نیز تزیینات بسیاری شامل آینه‌کاری و گچ‌بری دیده می‌شود. بخشی از آیینه‌کاری‌ها در طبقه دوم در سال ۱۳۶۸ اضافه شده است که اغلب مضامینی مذهبی و انقلابی دارند. گچ‌بری موزه نیز شامل دو دوره است: دوران قوام و سبک غربی در زمان سفارت مصر و آینه‌کاری‌های طبقه دوم که مربوط به دوره قاجار است.

دانلود پلان خانه قوام السلطنه (اتوکد موزه آبگینه تهران)